บทที่ ๓ ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเดินทางของนักท่องเที่ยว

บทที่ 3

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเดินทางของนักท่องเที่ยว

แรงจูงใจ

·        - แรงจูงใจในวิชาจิตรวิทยา เป็นตัวกำหนดบุคลิกของบุคคล

·        - แรงจูงใจทางด้านการท่องเที่ยว เป็นแนวคิดผสมระหว่างแนวคิดทางจิตวิทยา และ แนวคิดทางด้านสังคมวิทยา

·        - แรงจูงใจของนักท่องเที่ยวหมายถึงเครือข่าย

 

พลังทางด้านจิตวิทยา

·        - แรงจูงใจที่จะมาพักผ่อนยังเกาะสมุยของนักท่องเที่ยวจากสวีเดน อาจเกิดความต้องการพักผ่อน

·        - ต้องการออกกำลังกายด้วยการว่ายน้ำ

·        - ต้องการสัมผัสกับฝืนทราย

 

พลังทางด้านสังคมวิทยา

·        - การเลือกมาพักผ่อนยังเกาะสมุยแทนที่จะไปอาบแดดยังชายหาดริเวียราของฝรั่งเศสซึ่งอยู่ใกล้กว่า เป็นพลังด้านสังคมวิทยา

·        - พลังทางด้านสังคมวิทยาคือ ความมีหน้ามีตา ต้องการที่จะได้ชื่อว่า โก้เก๋ ทันสมัย ไม่ตกยุค เพราะการมาเที่ยวในเอเชีย กำลังเป็นสมัยนิยมของคนหนุ่มสาวในยุโรป

·        - การเดินทางมายังเอเชียต้องใช้ความสามารถ และอุทิศตัวมากกว่าการเดินทางไปท่องเที่ยวทางทะเลในประเทศใกล้บ้าน

 

การวิเคราะห์แรงจูงใจของนักท่องเที่ยวชาวญี่ปุ่นไปนครวัด

·        - ยึดหลักทางเครือข่ายพลังทางด้านชีวิวิทยาและพลังทางด้านสังคมเป็นตัวตั้งเพื่อการเข้าใจถึงแรงจูงใจของนักท่องเที่ยวแต่ละคน

·        - พลังทางด้านจิตวิทยา คือ ต้องการพักผ่อนและหาที่แปลกใหม่ ลดความวิตกกังวล

 

ทฤษฏีต่างๆ เกี่ยวกับแรงจูงใจของนักท่องเที่ยว

1.ทฤษฏีลำดับขั้นแห่งความต้องการจำเป็น (Hierachy of need ของ Abeaham Maslow)

·        - มนุษย์เป็นสัตว์ที่มีความต้องการ

·        - มนุษย์แสดงพฤติกรรมต่างๆเพื่อตอบสนองความต้องการและความจำเป็น

·        - ความต้องการไม่มีวันจบสิ้น

·        - เมื่อความต้องการอย่างหนึ่งถูกตอบสนองแล้ว จะมีอีกอย่างมาแทนที่

     -  ความต้องการที่มุ่งเน้นในเรื่องของความภาคภูมิใน  (self-esteem)

·        - ความต้องการทางด้านอัตตา (ego needs)

·        - ต้องการเกิดความยอมรับจากสังคม

Lundberg (Lendberg , Tourism Business , pl27)เชื่อพฤติกรรมการท่องเที่ยวเกิดจากความต้องการขั้นสูงสุดของคน

·        - ต้องการพัฒนาศักยภาพของตนอย่างเต็มที่

·        - ต้องการพัฒนาบุคลิกภาพ

·        - กระทำสิ่งที่ท้าทาย สิ่งแปลกใหม่จากกิจกรรมในชีวิตประจำวัน

·        - ต้องการพบเห็นสิ่งแปลกใหม่ สถานทีใหม่ๆ

การท่องเที่ยวสามารถตอบสนองความต้องการในระดับสูงสุดได้สำหรับบางคน

·         การเล่น Jet boat การล่องแก่ง เดินทางทั่วประเทศ เล่นบันจี้จ้ำ  ฯลฯ

 

2.ทฤษฎีขั้นบันไดแห่งการเดินทาง (Travel Career Ladder)

Philip Pearce ประยุกต์ของ Maslow

·        - ความต้องการเริ่มมีความลึกซึ้ง ซับซ้อนมากขึ้นเมื่อนักเดินทางมีประสบการณ์มากขึ้น

·        - ความต้องการในชั้นเสรีวิทยาจะต้องได้รับการตอบสนองก่อน ความต้องการในระดับสูงจึงจะเกิด

 

3.แรงจูงใจวาระซ่อนเร้น (Hidden Agenda) ของ Crompton คล้ายกับของ Maslow

1.      - หลีกหนีสภาพแวดล้อมที่จำเจ

2.      - สำรวจและประเมินตนเอง

3.      - พักผ่อน

4.      - ความต้องการเกียรติภูมิ

5.      - ถอยกลับไปสู่สภาพดั้งเดิม

6.      - หาญาติ

 

4.Swarbrooke

1.      - แรงจูงใจทางด้านสรีระหรือทางกายภาพ (Physical)

2.      - แรงจูงใจทางด้านวัฒนธรรม

3.      - การท่องเที่ยวเพื่อตอบสนองอารมณ์ความรู้สึกบางอย่าง (Emotional)

4.      - การท่องเที่ยวเพื่อได้มาถึงสถานภาพ

5.      - แรงจูงใจพัฒนาตนเอง

6.      - แรงจูงใจส่วนบุคคล

 

แนวโน้มแรงจูงใจของนักท่องเที่ยว 10 ประการ โดย Pearce , Morrision และ Rutledge (1998)

1.      - แรงจูงใจที่จะได้สัมผัสสิ่งแวดล้อม = ได้แก่ มรดกโลก เป็นสิ่งแวดล้อมสีน้ำเงิน(ทะเล) และสิ่งแวดล้อมสีเขียว(ป่า เขา น้ำตก)

2.      - แรงจูงใจที่จะได้พบปะกับคนในท้องถิ่น  = ความต้องการพบปะคนในท้องถิ่นอย่างใกล้ชิดมีมากขึ้น โดยเฉพาะนักเดินทางวัยหนุ่มสาว นักเดินทางประเภทสะพายเป้ (backpacker)

3.      - แรงจูงใจที่จะเข้าใจวัฒนธรรมท้องถิ่นและประเทศเจ้าบ้าน = การได้เห็น วัฒนธรรมอื่นเป็นที่น่าสนใจสำหรับนักเดินทางชาวเอเชีย โดยเฉพาะชาวจีนและชาวเกาหลี ซึ่งเมื่อก่อนไม่มีโอกาสได้สัมผัสกับวัฒนธรรมต่างชาติ

4.      - แรงจูงใจที่จะเสริมสร้างสัมพันธ์ภาพภายในครอบครัว = การท่องเที่ยวบางรูปแบบสามารถเห็นได้ว่าช่วยส่งเสริมความสัมพันธภาพภายในครอบครัว

5.      - แรงจูงใจที่จะได้พักผ่อนในสภาพแวดล้อมที่น่าสบาย = ชายทะเลที่มีหาดทรายกับแสงแดด การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ การท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม การไปชมปะการัง หรือการเดินป่าดูนก เป็นต้น

6.      - แรงจูงใจที่จะได้ทำกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวสนใจและฝึกทักษะ = นักท่องเที่ยวที่มีความสนใจเป็นพิเศษกำลังมีมากขึ้น เช่น เดินทางไปเรียนภาษา ทำอาหาร ดำน้ำ ตกปลา ตีกอล์ฟ เป็นการท่องเที่ยวที่เพิ่มพูนทักษะ

7.      - แรงจูงใจที่จะมีสุขภาพดี = การบำบัดในศูนย์สปาต่างๆ การเข้าคอร์สลดน้ำหนัก

8.      - แรงจูงใจที่จะได้รับการคุ้มกันและความปลอดภัย = โรค ผู้ร้าย การก่อการร้าย นักท่องเที่ยวจะเลี่ยงไม่ไปเที่ยวประเทศที่มีปัญหาความไม่สงบทางการเมือง

9.      - แรงจูงใจที่จะได้รับการยอมรับนับถือและได้รับสถานภาพทางสังคม = ความสนใจในสภาพสังคมเป็นองค์ประกอบหลังอย่างหนึ่งของแรงจูงใจมนุษย์ ประสบการณ์ทางการท่องเที่ยวสามารถสร้างภาพพจน์ให้กับบุคคลได้

10.    -  แรงจูงใจที่จะให้รางวัลแก่ตัวเอง =  การกิน การดื่ม การซื้อของ เพื่อฉลองความสำเร็จหรือเพื่อชดเชยกับสิ่งที่ขาดไปในโลกที่มีแต่งานและข้อจำกัดต่าง ๆ

 

ตัวอย่างการวิจัยที่ใช้วิธีการศึกษาจากกลุ่มเป้าหมาย

นักเดินทางประเภท Back packers กำลังเพิ่มจำนวนขึ้นในออสเตรีย แรงจูงใจคือ

1.   การหลีกหนี (Escape)

- สะท้อนแนวโน้มทางสังคมวิทยา

- หนุ่มสาวจากตะวันตกที่มีการศึกษาดีที่มักเลื่อนการเข้าสู่วงการอาชีพเมื่อมีครอบครัวออกไป

- เป็นการหนีจากความรับผิดชอบหรือหยุดที่จะเลือกการตัดสินใจที่สำคัญในชีวิตชั่วคราว

2.  การมุ่งเน้นในเรื่องสิ่งแวดล้อม

- นักท่องเที่ยวประเภทนี้มักเลือกที่พักประเภทศูนย์เยาวชน (Youth hostel) เป็นหลัก

- องค์การศูนย์เยาวชนออสเตรเลียปรับปรุงภาพลักษณ์ เพื่อสนองตอบนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้

- เป็นธรรมเนียม

3.   การทำงาน (Employment) ทำงานระหว่างเรียน และพัฒนาทักษะการทำงาน

4.       เน้นการคบหาสมาคม (Social focus) นักแบกเป้ที่ชอบคบหาผู้คนต้องการเพื่อนและทำความรู้จักคนในท้องถิ่น

 

โครงสร้างพื้นฐานในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว

หมายถึง องค์ประกอบพื้นฐานที่รองรับการท่องเที่ยวทั้งระบบถือเป็นส่วนการสนับสนุนให้การท่องเที่ยว สามารถดำเนินไปได้ด้วยดี และทำให้เกิดความสะดวกรวดเร็วในการดำเนินธุรกิจเกี่ยวกับการท่องเที่ยว

โครงสร้างพื้นฐานหลักในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ได้แก่

1.   ระบบไฟฟ้า เพียงพอ ทั่วถึง และใช้การได้ดี

-          ในกรณีที่เกิดความต้องการใช้ปริมาณมากต้องเตรียมอุปกรณ์ปั่นไฟให้พอ

-          ควรมีการกำหนดเวลาปิดเปิดเพื่อประหยัดพลังงาน

-          วางแผนใช้ไฟฟ้าอย่างเหมาะสม

-          ปฏิบัติอย่างเคร่งครัด

2.   ระบบประปา

-          สะอาด ถูกหลักอนามัย

-          มีปริมาณเพียงพอ

-          มีการกระจายอย่างทั่วถึงเพื่อให้บริการความต้องการใช้น้ำที่แตกต่างกันไป

-          รีสอร์ท ต้องใช้น้ำสำหรับใช้ 350-400 แกนลอนต่อห้องต่อวัน

-          สนามกอล์ฟ 6 แสน – 1 ล้าน แกนลอนต่อวัน

3.   ระบบสื่อสารโทรคมนาคม

-          โทรศัพท์มีสาย / ไร้สาย

-          ไปรษณีย์

-          โทรเลข

-          ไปรษณีย์อีเลกโทรนิกส์ (Email)

4.   ระบบการขนส่ง

-          ระบบการเดินทางทางอากาศ

-          ระบบการเดินทางทางบก

-          ระบบการเดินทางทางน้ำ

5.   ระบบสาธารณสุข

-          ทันสมัย สะดวก และปลอดภัย

-          มีหน่วยรักษาพยาบาลเบื้องต้น

-          แหล่งท่องเที่ยวเชิงผจญภัย เตรียมยาหรือการรักษาอาการบาดเจ็บรองรับ

 

ปัจจัยที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวในแต่ละภูมิภาค

-          การที่บนโลกมีสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันจึงทำให้เกิดภูมิทัศน์ทางธรรมชาติและลักษณะทางวัฒนธรรมที่แตกต่าง

-          มนุษย์มักต้องการเดินทางไปในสภาพแวดล้อมที่แตกต่าง

-          ส่งผลให้เกิดการเดินทางท่องเที่ยวไปยังบริเวณต่างๆ บนผิวโลก

-          ปัจจจัยทางภูมิศาสตร์และปัจจัยทางวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่สำคัญที่ช่วยดึงดูดและผลักดันให้นักท่องเที่ยวแต่ละคนเดินทาง

1. ปัจจัยทางภูมิศาสตร์

-          สิ่งที่เกิดตามธรรมชาติ และสำคัญในการสร้างสรรค์ภูมิทัศน์ที่ดึงดูดใจ

1.1ลักษณะภูมิประเทศ

-          ลักษณะภูมิประเทศในส่วนต่างๆ ของโลก มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

1.2  ลักษณะภูมิอากาศ

-          สภาพภูมิอากาศที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ อาจทำให้พบสภาพภูมิประเทศที่สวยงามแตกต่างกัน

2. ปัจจัยทางวัฒนธรรม

วัฒนธรรม หมายถึง วิธีการดำเนินชีวิต (way of life) ของคนในสังคม นับตั้งแต่วิธีกินอยู่ แต่งกาย ทำงาน ฯลฯ การปฏิบัติสืบต่อกันมา